عنوان:

طراحی مدل مراقبت‌های پس از پیوند کبد و بررسی تأثیر آن بر میزان فعالیت و دانش عملی بیماران پیوند کبد مرکز پیوند منتصریه مشهد، 1393-1394

چكيده

 مقدمه: مطالعات گذشته حاکی از آن است که، سطح دانش ضمنی و عملی بیماران مزمن مستقیماً بر کیفیت زندگی، هزینه‌های درمانی و نوع ارتباط آن‌ها با اعضای کادر درمانی تأثیرگذار بوده و اقدامات مورد نیاز جهت تشخیص زود هنگام و پیروی از درمان را تسهیل می‌بخشد. هدف از انجام این مطالعه، طراحی و ارزیابی یک مدل آموزش محور برای بیماران پیوند کبد می‌باشد.

  روش كار: محتوای آموزشی اولیه این مداخله با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای استنتاجی بر مستندات عرضه‌شده توسط مراکز پیوند عضو در جهان تهیه‌شده و پس از انجام مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با بیماران پیوند کبد بیمارستان منتصریه تکمیل‌شده است. مجموعه جملات دانشی فراهم‌شده به همراه محتوای چندرسانه‌ای متناسب با هر آیتم در قالب ابزار مبتنی بر تلفن همراه پیاده‌سازی شده و با استفاده از یک مطالعه کار آزمایی بالینی تصادفی با دو بازوی کنترل و مداخله مورد ارزیابی قرارگرفته است. سطح دانش بیماران و میزان فعالیت بالینی آن‌ها دو متغیر هدف این مطالعه بوده و به ترتیب با استفاده از دو پرسش‌نامه دانش عملی (12 سؤال صحیح/غلط) و نسخه 13 آیتمی ابزار PAM[1] اندازه‌گیری و آنالیز شده است.

  نتايج: بیماران گروه مداخله (38N=) مجموعاً 216 جمله دانشی شناسایی‌شده را در قالب روزانه 4 پیام بر صفحه‌ نمایش تلفن همراه خود مطالعه کرده و ملزم به ارسال علائم حیاتی خود را در بازه‌های زمانی منظم بودند. این در حالی است که، بیماران گروه کنترل (20N=) فرآیند درمانی خود را مشابه قبل پیگیری کرده‌اند. پس از اتمام بازه دوماهه ارزیابی، درحالی‌که امتیاز دانشی بیماران گروه مداخله متفاوت از گروه کنترل گزارش‌شده ، میزان فعالیت بالینی آن‌ها ازنظر آماری متفاوت نبوده است.  همچنین، نسبت تعداد پیام‌های دریافتی حاوی علائم حیاتی بیماران به تعداد مورد انتظار به ترتیب 0.48، 0.58 و 0.58 برای بیماران با سنین پیوند کمتر از 4 ماه، 4 تا 6 ماه و بیشتر از 6 ماه گزارش‌شده است.

 نتيجه‌گيري: بهره‌گیری از مداخلات آموزشی بر اساس محتوای ساختاریافته و چندرسانه‌ای، در چارچوب تکرار روزانه و مبتنی بر پرکاربردترین و نزدیک‌ترین وسیله الکترونیکی افراد (تلفن همراه) می‌تواند منجر به بهبود سطح دانش بیماران پیوند کبد در رابطه با فعالیت‌های روزمره و داروهای مصرفی باشد؛ هرچند بررسی میزان تغییرات متغیرهای ثانویه (نظیر سطح فعالیت بالینی) بهتر است در بلندمدت مورد بررسی قرارگرفته و گزارش شود.

 كلمات كليدي: مدیریت بیمار، آموزش و خود نظارتی، تحلیل محتوا، پیوند کبد، مبتنی بر تلفن همراه