عنوان:

 طراحی و ارزیابی ابزاری برای ارزش ­گذاری و اعتبارسنجی وب­ سایت­ های سلامت فارسی­ زبان

چكيده

مقدمه: امروزه اطلاعات سلامت یکی از سه عنوان بسیار کاربردی در محیط وب می­ باشد. لذا با توجه به صدمات جبران ­ناپذیری که اطلاعات وب ­سایت­ های ناکارآمد می ­توانند به کاربران خود وارد نمایند، موضوع کیفیت این وب گاه­ ها در کانون توجه قرار گرفته است. بدین منظور نیاز مبرم به طراحی ابزارهایی که به افراد اجازه­ ی شناسایی و انتخاب وب­ سایت­ هایی با کیفیت بالا را بدهند، احساس می ­شود.

روش: مطالعه حاضر از نوع مطالعات کاربردی می ­باشد که هدف آن طراحی ابزاری به منظور ارزش­ گذاری و اعتبارسنجی وب­ سایت­ های سلامت فارسی ­زبان است. در ابتدا، واژگان کلیدی مرتبط در پایگاه­ های داده­ ی ملی و بین المللی مورد جستجو قرار گرفتند. سپس از 28 منبع یافت شده، 19 مورد وارد مطالعه گردید و کلیه­ ی آیتم­ های اطلاعاتی در رابطه با شناسایی آنها، جستجو و گردآوری شد. در طی تحلیل فراوانی آیتم­ ها، موارد تکراری حذف و سپس نگاشت مفهومی داده­ ها به منظور همگون­ سازی آیتم­ ها، انجام شد. بدین منظور 12طبقه با استناد به مطالعات قبلی انتخاب و سپس با توجه به ویژگی ­های مرتبط با هر آیتم، نگاشت داده ­ها صورت گرفت. سپس جلسات گروه متمرکز با محوریت بررسی ابزار اولیه و مشارکت پنج متخصص برگزار شد و نظرات آنها اعمال گردید و سپس ابزار مذکور به منظور تائید اعتبار با تکنیک دلفی، در اختیار نه نفر از متخصصین (اعضای هیئت علمی) قرار داده شد. در نهایت نیز، پس از ارزیابی دو مرحله­ای 10 وب­سایت سلامت توسط 10 متخصص، پایایی این ابزار محاسبه گردید. به منظور تحلیل داده­ های بدست آمده از نرم افزارهای Excel نسخه 2010 و SPSS نسخه 19، استفاده گردید.

یافته­ها: در ابتدا تعداد 356 آیتم بدست آمد که با انجام نگاشت مفهومی داده ­ها، 44 مورد حذف و موارد باقی­مانده در طبقات دوازده ­گانه قرار گرفتند. در توزیع فراوانی آیتم­ های اولیه، شاخص ­های مرتبط با محتوا تقریبا یک پنجم(22 درصد) از کل موارد و سایر آیتم ­ها با توزیع بسیار پراکنده­ و ناهمگونی دسته­ بندی شده بودند. پس از نگاشت مفهومی داده ها، آیتم صلاحیت منابع و حامیان سایت بیشترین فراوانی(26/18 درصد) را داشت. همچنین در مجموع، آیتم­ های مرتبط با کیفیت محتوای سایت، میزان 07/48 درصد(150 مورد از 312 مورد) را به خود اختصاص دادند. در ادامه نیز، آیتم ­های طراحی و زیبایی سایت با درصد فراوانی 14/13، محرمانگی و حریم­ خصوصی اطلاعات با درصد فراوانی 89/10 و حمایت از کاربران با درصد فراوانی 65/8، از جمله سایر موارد پرتکرار بودند. طی جلسات گروه متمرکز و پس از آن با کاربرد تکنیک دلفی، تغییرات زیادی در آن ایجاد شد و در انتها ابزار بدست آمده شامل 11 طبقه، 30 زیرطبقه و 107 آیتم، شد. مقدار ضریب پایایی ابزار نهایی به روش آلفای کرونباخ، 991/0 و به روش ICC، 983/0 (001/0>p) محاسبه گردید، که بیانگر پایایی خوب ابزار طراحی شده بود.

نتایج: ابزار طراحی شده در این مطالعه، می­ تواند گامی مناسب در حرکت به سمت ارزیابی کیفیت وب­ سایت ­ها در سطحی جامع و استاندارد باشد. این ابزار به کاربران خود اجازه نوعی ارزیابی کاربردی از کیفیت وب سلامت را با مکانیزم امتیازدهی به هر وب­ سایت، می­ دهد. لذا با توجه به افزایش روز افزون شمار کاربران وب­ سایت­ های سلامت، این ابزار می­ تواند راه حل مناسبی به منظور ارزیابی و اعتبارسنجی وب­ سایت­ های سلامت فارسی زبان باشد.

کلمات کلیدی: وب­ سایت سلامت، اعتبارسنجی، کیفیت وب، اطلاعات سلامت