عنوان:

بررسی دمای بسته های خون در فرآیند نگهداری و جابجایی آنها در بیمارستان

چكيده

 مقدمه: امروزه فرآیند انتقال خون، به عنوان یک بخش مهم از روند درمان محسوب می­ شود و تزریق خون یکی از بخش ­های ضروری مراقبت بهداشتی مدرن است که با وجود فواید بالینی فراوان، ممکن است توأم با عوارض نیز باشد. ذخیره سازی و حمل و نقل گلبول­

های قرمز خون (RBC[1])، خارج از محدوده دمایی تعریف شده باعث همولیز و تغییرات زیست شیمیایی خون می­ شود و تزریق چنین فراورده ای با توجه به علائم شدیدی که به دنبال دارد می ­تواند کشنده باشد. بر اساس بسیاری از گایدلاین­ ها، دمای بسته ­های RBC در هنگام ذخیره سازی باید بین ℃1 تا ℃6 و در هنگام حمل و نقل باید بین ℃1 تا ℃10 باشد. هدف از این پژوهش ساخت دستگاه پایش مداوم دما به منظور ثبت دمای بسته­ های RBC  و ارزیابی میزان تغییرات دمای بسته­ های RBC درخواست شده از بانک خون بیمارستان امام رضا(ع) مشهد توسط دپارتمان جراحی قلب باز این بیمارستان می باشد.

 روش كار:این مطالعه به روش بررسی مقطعی، در طول یک ماه انجام شد. با روش نمونه گیری آسان 100 بسته انتخاب و به منظور بررسی تغییرات دما به دستگاه پایش مداوم دما مجهز شدند. دستگاه پایش مداوم دما قادر است دمای بسته­ ی خون را در فواصل زمانی 2دقیقه ای ثبت کرده و درحافظه تعبیه شده ذخیره کند. این دستگاه پس از اتصال به دستگاه دیگری که مجهز به صفحه نمایش می باشد داده­های ذخیره شده در حافظه را بصورت نمودار نشان می ­دهد.دستگاه پایش مداوم دما، به­ عنوان یک سیستم تصمیم­ یار می­ تواند خروج دمای بسته ­ها­ی خون را از بازه­ی استاندارد نشان داده و در صورت فعال بودن هشدارها، در زمان مناسب پرسنل را جهت پیشگیری از فساد فراورده آگاه کند. زمان حضور بسته­ ی خون در مکان­ های مختلف شامل بانک خون، اتاق عمل، ICU و حمل ونقل، در فرم ضمیمه شده به بسته ثبت شد و بر اساس آن دمای بسته ­ی خون به تفکیک بخش ­های مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتايج:دستگاه­ های پایش دما که به بسته­ های خون متصل شده بودند در مجموع 120800 نمونه ثبت کردند. از کل نمونه­ های ثبت شده توسط دستگاه ­ها، 10% آن­ها نشان دهنده تجاوز از دمای استاندارد بود. 65% نمونه ­های غیر استاندارد مربوط به بانک خون، 17% مربوط به اتاق عمل، 13% مربوط به حمل و نقل و 5% مربوط به ICU بود. کمترین دمای ثبت شده توسط دستگاه ­ها ℃0 و بیشترین دمای ثبت شده ℃19.5بوده است. با توجه به گایدلاین­ ها این اعداد خارج از بازه­ی استاندارد تعریف شده برای ذخیره سازی و حمل و نقل بسته­ های خون است.همچنین بررسی یخچال­ ها نشان داد، نوسانات با دامنه­ ی خارج از بازه­ی استاندارد یکی از عوامل تأثیرگذار بر دمای بسته­ های خون و خروج آن­ها از بازه­ی استاندارد است.

نتيجه‌گيري:این مطالعه نشان داد دمای بسته­ های خون در طول فرآیند ذخیره سازی و حمل و نقل بطور کامل از استانداردها تبعیت نمی کند و نیاز به اصلاح عملکردها دارد. نتایج مطالعه­ ی حاضر و نظرسنجی از پرسنل نشان داد، به­ کارگیری این دستگاه به ­عنوان یک سیستم تصمیم­ یار، به بانک خون و سایر بخش ­ها کمک می­ کند تا مکان­ هایی را که احتمال خروج دمای بسته­ ی خون از محدوده ­ی استاندارد وجود دارد شناسایی کرده و شرایط مناسبی جهت جلوگیری از فساد خون فراهم و از ضررهای جانی و مالی پیشگیری کنند.

 كلمات كليدي: تزریق خون، گلبول قرمز خون، همولیز، پایش دما، سیستم تصمیم­ یار