عنوان:

طراحی، توسعه و ارزیابی سامانه ثبت درخواست داروهای منتخب بیمارستان بر بستر سیستم اطلاعات بيمارستاني دانشگاه علوم پزشكي مشهد

چكيده

مقدمه: اهمیت تجویز صحیح دارو برای کاهش خطرات احتمالی ضروری است. در تجویز دارو عوامل مختلفی مانند دوز مناسب، زمان مناسب تجویز و داروی مناسب در نظر گرفته میشود. علت اصلی بسیاری از خطاهای پزشکی دسترسی ناکافی به اطلاعات در زمان تصمیم گیری و ارتباطات ضعیف بین اعضاء تیم مراقبت است که در سیستم های دستی و کاغذی بیشتر به چشم می خورد. دلیل اصلی خطاهای دارویی فقدان اطلاعات کافی، نبود کنترل و کم توجهی به اطلاعات مربوط به بیمار یا دارو است؛ بنابراین وجود سیستم ثبت و مشاوره ای از مهمترین عوامل کاهش خطاها محسوب می‌گرد. در حال حاضر در بیمارستان امام رضا (ع) مشهد فرآیندی تحت عنوان ارزیابی مصرف دارو در حال انجام می باشد که بر نحوه صحیح تجویز داروهای منتخب بیمارستان نظارت میکند. اکنون فرآیند درخواست و نظارت بر این داروها به صورت دستی و کاغذی در حال انجام می باشد که در این مطالعه سعی شده است سامانه ای طراحی گردد که این فرآیند را به صورت الکترونیک انجام دهد تا در حد امکان بتوان میزان اشتباهات و زمان مصرفی درخواست داروها را کاهش داد.

روش كار: این مطالعه یک مطالعه شبه تجربی و مقطعی بود که در بهار سال 1400 آغاز شد. در این مطالعه به درخواست واحد ارزیابی

مصرف دارو بیمارستان امام رضا (ع) مشهد سامانه ای ایجاد گردید که با تبدیل فرم های کاغذی درخواست داروهای منتخب بیمارستان (داروی آلبومین) به فرم های الکترونیکی و ثبت درخواستها به صورت سیستمی ، فرایند دستی و کاغذی را به فرآیند الکترونیکی تبدیل نمود. در کنار طراحی سامانه، مطالعه قبل و بعدی هم به جهت پاسخ به این سوال که آیا فرآیند الکترونیکی ثبت و ارسال درخواست دارو منجر به تغییر و بهبود در جریان ارزیابی مصرف داروهای منتخب شده است یا خیر، انجام پذیرفت . بدین منظور مطالعه ای در بازه زمانی 90 روزه در سه بخش گوارش و داخلی A وB  انجام شد که به صورت قبل و بعد اجرا گردید، در 45 روز اول (12 اردیبهشت الی 25 خرداد ) با انجام مشاهدات میدانی و ثبت زمان های مصرفی به بررسی وضعیت کنونی واحد ارزیابی مصرف دارو به لحاظ تعداد درخواست های کاغذی ارسال شده، میزان عبور و مرور پرسنل خدماتی به جهت تحویل و دریافت برگه های درخواست از واحد ارزیابی مصرف دارو و زمان های صرف شده در این  فرآیند پرداخته شد. در 45 روز دوم (5 تیر الی 18 مرداد 1402) سامانه طراحی شده در کنار فرم های کاغذی درخواست آلبومین به کار گرفته شد و همزمان با درخواست کاغذی ارسال شده از جانب بخش های منتخب، ثبت سیستمی هم انجام گرفت. در نهایت با در نظر گرفتن شرایط قبل و بعد از اجرای سامانه، توانستیم تاثیر سامانه مذکور را در افزایش سرعت دارو رسانی به بیماران و افزایش تبعیت کادر درمان از معیارهای واحد ارزیابی مصرف دارو و کاهش پرسنل درگیر در فرآیند دارو رسانی را مقایسه نماییم.

نتايج: در این مطالعه حدود 329 درخواست آلبومین در دو بازه قبل و بعد از اجرای سامانه در سه بخش گوارش و داخلی A وB    بررسی شد و این نتیجه به دست آمد در صورت استفاده از سامانه ثبت الکترونیک درخواست ها در بخش های منتخب، در زمان به میزان 513 ساعت، نسبت به ثبت درخواست های کاغذی صرفه جویی خواهیم داشت، علاوه بر این تخمین زده شد تعداد کارکنان درگیر در فرآیند ارزیابی مصرف دارو با اجرای سامانه مذکور با کاهش 1 الی 29 نفری رو به رو خواهد شد که این باعث افزایش بهره وری از توان افراد به خصوص نیروهای خدماتی جهت ارائه بهتر دیگر خدمات در راستای کمک به بیمار می شود. در انتها با مشاهده  دلایل عدم تایید برخی از درخواست های کاغذی توانستیم الزاماتی در سامانه ایجاد کنیم که با رعایت آن میزان تبعیت پزشکان و پرستاران  به عنوان ارسال کننده درخواست از معیارهای واحد ارزیابی مصرف دارو به میزان حداقل 74 % افزایش یافت.

 نتيجه‌گيري: الکترونیکی شدن فرآیند واحد ارزیابی مصرف دارو ممکن است به صورت صد در صدی بر نحوه و میزان تجویز داروهای منتخب توسط پزشکان، که تلاش میشود بر اساس گایدلاین های دارویی باشد، تاثیر گذار نباشد اما منجر به کاهش هزینه های بیمارستان از قبیل تعداد کاغذ مصرفی، کاهش زمان مصرفی از لحظه تجویز تا لحظه تحویل دارو به بخش و کاهش بار کاری اضافی پرسنل درگیر در این فرایند به خصوص نیروهای خدماتی خواهدشد. ضمن اینکه در حالت الکترونیکی دیگر هیچ درخواستی مفقود یا بی جواب نمی ماند.

 كلمات كليدي: ارزیابی مصرف دارو (DUE)، فرم الکترونیک، سامانه الکترونیک، داروهای منتخب، آلبومین