عنوان: 

چكيده

کولونوسکوپی دقیق‌ترین و بهترین ابزار شناسایی بیماری‌های روده بزرگ است که امکان مشاهده دیواره داخلی روده بزرگ را فراهم می‌کند. اما به دلیل تهاجمی بودن باعث اضطراب در بیماران می‌شود. هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر آموزش با استفاده از ابزار چندرسانه‌ای بر اضطراب بیماران قبل از کولونوسکوپی است.

روش كار: نمونه مورد بررسی کلیه بیماران زن 30 تا 70 ساله مراجعه‌کننده به پزشک شرکت کننده در طرح در درمانگاه گوارش بیمارستان قائم که دارای علامت رکتولوژی، درد شکم، تغییر اجابت مزاج و یا کم‌خونی فقر آهن بودند که معرفی‌نامه کولونوسکوپی دریافت کرده و به سه گروه کنترل، کتابچه، و فیلم وکتابچه تقسیم شدند. ابزار مطالعه پرسشنامه اضطرابِ حالت-صفت اسپیلبرگر[1]، فرم اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه دانش بود که توسط تمام بیماران در روز ویزیت تکمیل گردید؛ بیماران گروه فیلم و کتابچه، علاوه بر دریافت کتابچه، 15 دقیقه فیلم آموزشی را در درمانگاه مشاهده کردند و به بیماران گروه کتابچه فقط کتابچه آموزشی داده شد. در روز انجام کولونوسکوپی پرسشنامه اضطرابِ حالت اسپیلبرگر و پرسشنامه دانش مجدد توسط بیماران تکمیل و مدت انجام کولونوسکوپی و داروهای مصرفی در حین کولونوسکوپی ثبت گردید. تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 و آزمون آنالیز واریانس انجام شد.

نتايج: بیماران اختصاص داده به سه گروه از نظر اطلاعات دموگرافیک و علائم بیماری و نمره دانش یکسان بودند. میانگین نمره اضطرابِ حالت در روز کولونوسکوپی در گروه کتابچه تفاوت معناداری با گروه کنترل داشت به این معنی که بیماران گروه کتابچه نمره اضطرابِ حالت کمتری نسبت به گروه فیلم داشتند. تفاوت معناداری بین نمره اضطرابِ حالت بیماران در روز کولونوسکوپی در گروه کنترل و فیلم وجود نداشت. در نمره دانش سه گروه در روز کولونوسکوپی تفاوت معنادار مشاهده شد و این تفاوت در گروه فیلم و کتابچه کاملا مشهود بود. نتایج آنالیز واریانس دو طرفه حاکی از آن است که افزایش دانش روز ویزیت و روز کولونوسکوپی موجب افزایش اضطرابِ حالت روز کولونوسکوپی می‌شود. در میزان تبعیت از دستور پزشک در سه گروه تفاوت معناداری وجود ندارد اما تبعیت از دستور پزشک در گروه فیلم و کتابچه 93 درصد بود و باعث افزایش تبعیت از دستور پزشک نسبت به گروه کنترل است. استفاده از کتابچه آموزشی به تنهایی باعث کاهش میزان تبعیت از دستور پزشک شد.

نتيجه‌گيري: ابزار چندرسانه‌ای درک و دانش بیماران در مورد کولونوسکوپی را به‌خوبی افزایش می‌دهد اما نمی‌تواند اضطراب بیماران را کاهش دهد. به‌عبارتی‌دیگر برای بیماران با اضطراب بالا، استفاده از ابزار چندرسانه‌ای به‌منظور کاهش اضطراب، ابزار مناسبی نیست.

كلمات كليدي: کولونوسکوپی، اضطراب، دانش، تبعیت از دستور پزشک