عنوان:

طراحی و ارزیابی یک مدل مصورسازی آزمایشات غربالگری برای شهروندان

چكيده 

مقدمه

امروزه تست های آزمایشگاهی نقش مهمی در سیستم های مراقبت بهداشتی ایفا میکنند. این تست ها گونه های مختلفی دارند و در موقعیت های مختلفی توسط پزشکان تجویز میشوند. گزارش تست های آزمایشگاهی برای عموم مردم قابل دسترس است، اما متاسفانه شیوه نمایش نتایج این تست ها برای شهروندان مناسب نیست و درک و تفسیر نتایج برای آنان دشوار است. مطالعات نشان می دهند بهبود قابلیت درک تست های آزمایشگاهی موجب افزایش مشارکت افراد در تصمیم گیری های مرتبط با سلامت آنان میگردد و می تواند در فرآیند خود مراقبتی اشخاص نقش به سزایی داشته باشد. بنابراین هدف از مطالعه حاضر طراحی و ارزیابی یک مدل مصور بیمار محور جهت بازنمایی تست های آزمایشگاهی میباشد. این مدل براساس دو رویکرد مبتنی بر شواهد و مبتنی برکاربر طراحی گردیده است.

روش كار

این مطالعه در سه فاز صورت گرفت. در فاز اول مروری بر مدل های مختلف در زمینه نمایش تست های آزمایشگاهی انجام شد. این مدل ها شامل پرونده های الکترونیک سلامت شخصی، مدل های نمایش خطر و مدل های گوناگون در زمینه نمایش آزمایشات بودند. در پایان این فاز، اجزای مرتبط با نمایش آزمایشات استخراج گردید. در فاز دوم، جلسات طراحی همراه با 10 کاربر برگزار شد و چارچوب طراحی مدل نمایش آزمایشات برطبق نظرات کاربران و براساس موارد استخراج شده از مدل های فاز اول طراحی گردید. سپس بر اساس چارچوب تهیه شده، مدل گرافیکی پیشنهادی از نتیجه تست آزمایشگاه تهیه شد. درفاز سوم مدل گرافیکی طراحی شده در یکی از آزمایشگاه های شهر تهران و با نمونه ای شامل 40 نفر از مراجعه کنندگان مورد ارزیابی قرار گرفت.

نتايج

مدل طراحی شده دارای دو سطح میباشد: سطح نمایشی و سطح اطلاعاتی. در سطح نمایشی، عناصر بصری که سبب بهبود قابلیت درک بازه خطر، بازه نرمال و وضعیت سلامت شخص در تست های آزمایش میشوند، بکار برده شده است. درسطح اطلاعاتی تعریف تست، شفاف سازی عنوان و ارائه توضیحات مرتبط با تست آزمایشگاهی، قرار گرفته است. براساس نتایج حاصل از فاز ارزیابی، ارائه مدل مصور نتایج آزمایش به شهروندان سبب افزایش رضایت مندی افراد گردیده است. همچنین آمارها نشان می دهد قابلیت درک برگه آزمایش طراحی شده بیشتر از مدل گزارش سنتی می باشد.

نتيجه‌گيري

نمایش نتایج آزمایشات به شیوه مناسب برای شهروندان، موضوع با اهمیتی است اما کمتر به آن پرداخته شده است. این مطالعه نشان داد که طراحی مبتنی بر شواهد و کاربر محور میتواند موجب بهبود قابلیت درک گزارش ها و افزایش رضایت شهروندان دارای برگه آزمایش گردد.

كلمات كليدي :

تست های آزمایشگاهی، مصورسازی اطلاعات، رویکرد طراحی مبتنی برکاربر، رویکرد طراحی مبتنی بر شواهد