عنوان: طراحی و ارزیابی داشبورد بالینی جهت ارتقاء مراقبت از بیماران بستری در بخش مراقبتهای ویژه

چكيده 

مقدمه: بخش مراقبتهای ویژه یکی از بخشهای مهم و حیاتی و یکی از نگران کننده ترین حیطه های پزشکی در مراکز درمانی کشورهای در حال توسعه می باشد. لذا لزوم توجه به وضعیت بیمارانی که در این بخش بستری می شوند بر کسی پوشیده نیست. این بیماران علاوه بر اینکه نیاز به پایش وضعیت بصورت مداوم دارند در اغلب موارد بصورت طولانی مدت نیاز به بستری در بخش مراقبتهای ویژه دارند. پیامد این دو نیاز تولید داده های ارزشمند و حجیمی می­باشد که اگر به­ صورت مناسب مورد استفاده و تجزیه و تحلیل قرار بگیرند می­توانند در روند ایمنی و مراقبت از بیمار و تحقیقات بالینی آینده موثر باشند. با توجه به تحقیقات صورت گرفته در داخل کشور اغلب این داده ها بصورت لحظه ای و موقت مورد استفاده قرار می گیرد و عملا ساز و کاری جهت ثبت و استفاده آنها در دراز مدت وجود ندارد. لذا هدف این مطالعه طراحی یک داشبورد بالینی در بخش مراقبتهای ویژه می باشد که بتوان با استفاده از آن داده های بیماران را به نحوی در اختیار ارائه دهندگان مراقبت قرار داد که بعنوان یک سیستم تصمیم یار، مراقبت از بیماران را ارتقاء بخشد.

روش كار: مرحله اول از روش کار بررسی شواهد و طراحی چک لیستی جهت  مشخص نمودن عناصر داده ای و اطلاعات مرتبط در داشبورد بالینی بود. ابتدا شواهد بررسی شدند، سپس در مرحله دوم طراحی بصری داشبورد بالینی براساس استانداردهای موجود انجام گرفت. در شروع این مرحله شاخصهای کلیدی عملکرد توسط متخصصین تعیین شدند و براساس آنها رابط کاربری طراحی شد. در مرحله سوم طراحی مدل جهت دریافت اطلاعات و تجمیع اطلاعات و پردازش و آنالیز جریان داده ها انجام گرفت. همچنین در این قسمت مطالعه نیازسنجی و نظرسنجی در مورد داشبورد بالینی و Tele-ICU انجام شد. در مرحله چهارم ارزیابی داشبورد بالینی طی یک مطالعه نیمه تجربی قبل – بعد و براساس پیامدهای متوسط زمان انجام مشاوره و مدت زمان اقامت بیمار در بخش مراقبتهای ویژه انجام گرفت و در پایان یک مطالعه ارزیابی کاربرد پذیری جهت سنجش کیفیت داشبورد بالینی انجام گرفت.

نتايج: 55 عنصر داده ای در شش طبقه بندی وارد مطالعه دلفی شدند. در نهایت پس از طی دو فاز دلفی 40 عنصر داده ای در 5 دسته بندی تایید شدند. در قسمت دوم نتایج که مربوط به طراحی داشبورد بالینی بود 25 شاخص کلیدی عملکرد در 5 دسته بندی توسط 11 متخصص که شامل 5 متخصص بیهوشی و مراقبتهای ویژه، 3 متخصص انفورماتیک پزشکی و 3 متخصص رایانه و نرم افزار بودند انتخاب شد. 76 درصد از ارائه دهندگان مراقبت در بخش مراقبتهای ویژه در نظرسنجی بررسی کیفیت داشبورد بالینی شرکت کردند. کیفیت داشبورد بالینی با توجه به  چهار فاکتور جذابیت، قابلیت کنترل، مفید بودن و بهره وری از نظر ارائه کنندگان مراقبت تامین شد و فقط فاکتور قابلیت یادگیری از نظر ارائه کنندگان مراقبت تامین نشد. براساس شاخص مرگ و میر قبل از ارائه داشبورد بالینی و در فصل زمستان در بخشهای مداخله و کنترل بترتیب 5 و 4 نفر و در فصل بهار بترتیب 1 و 3 نفر فوت کردند که تعداد مرگ و میر در بخش مداخله و در فصل بهار و در مقایسه با سایر بخشها  به طرز معنا داری کاهش پیدا کرده است(p-value=0.046). براساس شاخص متوسط زمان انتظار بین درخواست و انجام مشاوره و مدت زمان اقامت بیمار در بخش مداخله و پس از استقرار داشبورد بالینی بترتیب به اندازه 4/55 دقیقه و 6/7 روز کاهش یافته است(p-value<0.0001  p-value=0.028,).

  نتيجه‌گيري: داشبورد بالینی براساس شاخصهای تعیین شده شامل تعداد مرگ و میر، متوسط زمان انتظار بین درخواست و انجام مشاوره و مدت زمان اقامت بیمار در بخش بستری به اهداف خود نائل آمد. همچنین رضایت ارائه دهندگان مراقبت نسبت به کیفیت داشبورد بالینی تامین گردید.

كلمات كليدي: داشبورد بالینی، متوسط مدت زمان اقامت بیمار، بخش مراقبتهای ویژه، دورا پزشکی، سیستم های تصمیم یار