عنوان:

طراحی و ارزیابی سامانه تلفن گویا و مدیریت مراقبت جهت بهبود خود مراقبتي بيماران تحت عمل پيوند کليه: یک مطالعه ترکیبی

چكيده 

مقدمه: ناتوانی بیماران پیوند کلیه در مصرف داروهای تجویزی به‌طور مناسب، نه تنها مانع مهمی در حفظ پیوند می‌باشد بلکه می‌تواند منجر به دیالیز، کاهش بهره‌وری، کاهش کیفیت زندگی و افزایش هزینه‌های مراقبت، افزایش کراتینین سرم، بیماری و مرگ‌ومیر گردد. هدف اصلی این پژوهش طراحی و ارزیابی یک سیستم صوتی تعاملی جهت خودمدیریتی بیماران دریافت‌کننده پیوند کلیه بود.

روش كار: این مطالعه در چهار فاز بررسی وضیت موجود، مرور نظام مند، طراحی سیستم پاسخگوی صوتی تعاملی و ارزیابی آن انجام شد. در فاز اول، میزان تبعیت از ایمونوساپرسیوها در دریافت‌کنندگان پیوند کلیه اندازه‌گیری گردید و موانع مرتبط با عدم تبعیت نیز مشخص گردید. سپس، از طریق مرور نظام‌مند، نتایج مطالعات در مورد ویژگی‌ها و تأثیرات مداخلات فناوری اطلاعات بر خودمدیریتی بیماران دریافت‌کننده پیوند کلیه استخراج شد. در ادامه یک سیستم پاسخ‌دهی صوتی تعاملی بر اساس موانع تبعیت از ایمونوساپرسیوها، استفاده از تئوری تغییر رفتار خودتنظیمی، مدل تکنولوژی مداخله رفتاری و ایجاد تیم تخصصی شکل گرفت. نهایتاً تأثیر سیستم طراحی شده بر میزان تبعیت از ایمونوساپرسیوها، دانش پیوند، کیفیت زندگی، بستری مجدد و انجام ویزیت‌های به‌موقع از طریق یک مطالعه کارآزمایی تصادفی شاهد دار ارزیابی شد.

نتايج: نتایج مطالعه وضعیت موجود تبعیت از ایمونوساپرسیوها نشان داد میزان تبعیت 54.5% بود. موانع اصلی که با عدم تبعیت در ارتباط بودند عبارتند از: مصرف چندین قرص از داروهای ایمونوساپرسیو در یک زمان، عدم درک کمک‌رسان بودن داروهای ایمونوساپرسیو، اشتباه در رابطه با مصرف داروها و نهایتاً مشکل در به خاطر سپردن مصرف داروها. نتایج مرور نظام‌مند نشان داد تأثیر مداخلات فناوری اطلاعات روی پیامدهای خودمدیریتی در 50 درصد پیامدهای بالینی و 87 درصد در پیامدهای فرآیند مراقبت مثبت بود. نهایتا یک سیستم پاسخگوی تعاملی با قابلیت ایجاد تماسهای ورودی و خروجی خودکار پیاده سازی گردید. نتایج کارآزمایی جهت ارزیابی سیستم نشان داد در گروه مداخله با گذر زمان از شروع مطالعه تا چهار ماه بعد روند تبعیت دارویی رو به افزایش بود. تفاوت معنی‌دار بین نمره دانش پیوند بیمار در طول زمان در دو گروه وجود دارد. اختلاف معنی‌داری در مقایسه میانگین نمره کیفیت زندگی بین مقاطع زمانی مشاهده شد. یافته‌های ماندگاری اثر مداخله در 2 ماه پایانی نشان از کاهش تبعیت دارویی و دانش پیوند در گروه مداخله دارد. تفاوت معنی‌داری در شاخص‌های بالینی مانند فشارخون و سطح کراتینین سرم در دو گروه مشاهده نگردید. میزان ویزیت‌های منظم در طول مطالعه در گروه مداخله رو به افزایش بود ولی بین دو گروه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. تفاوت معنی‌داری هم در میزان بستری‌های مجدد بین دو گروه مشاهده نشد. میزان رضایت از سیستم 80 درصد بود و 77 درصد تمایل به ادامه تماس‌ها داشتند.

نتيجه‌گيري: از مطالعات مرور نظام‌مند می‌توان نتیجه گرفت ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات می‌توانند مداخلات مناسبی برای کنترل پیامدهای فرایند مراقبت در دریافت‌کنندگان پیوند کلیه می‌باشند. همچنین سیستم صوتی تعاملی منتج به بهبود تبعیت از ایمونوساپرسیوها، افزایش دانش پیوند و افزایش کیفیت زندگی دریافت‌کنندگان پیوند گردید. بنابراین، می توان نتیجه گرفت سیستم پاسخگوی صوتی تعاملی قابلیت بهبود خودمدیریتی در دریافت­کنندگان پیوند کلیه را دارد.

كلمات كليدي: سیستم صوتی تعاملی، پیوند کلیه، تبعیت از ایمونوساپرسیوها، دانش پیوند، مداخله رفتاری، فناوری اطلاعات